เขียวบางกะจะ

เขียวบางกะจะ

     เนินเขาเขียวขจีสลับกับที่ราบที่ปกคลุมด้วยพืชพรรณท้องถิ่น และสวนผลไม้ที่ขึ้นชื่อแห่งตำบลบางกะจะ  จังหวัดจันทบุรี   ใครเล่าจะทราบได้ว่า ณ.ใต้พื้นดินที่เขียวชอุ่มอุดมด้วยพืชพรรณแห่งตำบลนี้  ธรรมชาติได้ซ่อนความงามในอีกมิติเอาไว้  เป็นความงามที่ต้องขุดค้นหาจากใต้แผ่นดิน   เพื่อนำขึ้นมาขัดแต่งจนเปล่งประกายสีเขียวเย็นตาดุจจะแข่งกับความเขียวขจีแห่งท้องทุ่งและเนินเขาแห่งนี้    อัญมณีที่ส่องประกายแสงสีเขียวมีเสน่ย์ชวนให้หลงใหลนั้นจะเป็นอื่นไม่ได้นอกเสียจาก  “Green sapphire”  ที่มีชื่อเสียงแห่งบางกะจะ  คนท้องถิ่นจันทบุรีเรียกพลอยนี้ว่า  “เขียวส่อง”   บ้างก็เรียกว่า  “มรกตเมืองจันทร์”  ซึ่งไปพ้องกับชาวตะวันตกที่มักเรียกพลอยชนิดนี้ว่า  “Oriental Emerald “แปลว่ามรกตแห่งตะวันออก  (อย่าไปสับสนกับมรกตที่เป็นพลอยเนื้ออ่อนที่เป็นแร่ Beryl นะครับ)   ผมขอใช้ชื่อทางอัญมณีศาสตร์เป็นมาตรฐานว่า “Green Sapphire”  เป็นแร่ตระกูล  Corundum ที่มีความแข็งเป็นอันดับสองรองจากเพชร (ระดับ 9 ตามโมห์สเกล)  พลอยเนื้อแข็งในตระกูลนี้มีอยู่มากมาย เช่น ทับทิม  ไพลิน  บุษราคัม  และพลอยสาแหรกต่างๆเป็นต้น  พลอยเหล่านี้ผมจะทยอยกล่าวถึงในบทความภายหลัง

      พลอยเขียวส่องนี้มีการขุดพบมานานแล้วอยู่ปะปนกับแร่รัตนชาติชนิดอื่นๆใต้ชั้นดิน  เป็นพลอยที่ดูเหมือนมีสัดส่วนปริมาณพบมากกว่าพลอยสีอื่น   โดยส่วนตัวผู้เขียนชอบพลอยสีนี้เป็นพิเศษ  เพราะทำให้นึกถึงป่าเขาลำเนาไพร  ธรรมชาติแห่งพืชพรรณที่บริสุทธิ์  ความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ  ความสงบ  ความเรียบง่ายไม่ปรุงแต่ง   แม้สีของมันจะไม่ร้อนแรงโดดเด่นอย่างสีทับทิม  แต่เขียวส่องก็มีความงามที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว  มีโทนสีตั้งแต่เขียวอ่อนให้ความรู้สึกอ่อนหวาน   ไล่ไปจนถึงเฉดเขียวเข้มที่อาจดูเคร่งขรึม   แตกต่างจากEmerald  (แร่ Beryle)  ที่มีสีเขียวอันเกิดจากธาตุโครเมี่ยม (Cr) ที่มีสีสดจนอาจจะดูฉูดฉาด   แต่ไร้ซึ่งประกาย (เนื่องจากมีค่าดัชนีหักเหแสงต่ำมาก)    แต่เขียวส่องได้สีเขียวจากธาตุเหล็ก (Fe) จึงได้สีเขียวที่คลาสสิก  นุ่มนวลสบายตาสงบเสงี่ยมอยู่ในที  แต่ขณะเดียวกันก็แฝงด้วยความล้ำลึกน่าค้นหา  หากเทียบบุคลิกพลอยเขียวส่องกับพลอย Emerald แล้ว  เขียวส่องดูจะปรับเข้ากับเครื่องประดับสำหรับผู้ชายได้ง่ายกว่า Emerald  เสียอีก   เพราะมีเฉดสีมีให้เลือกมากมาย  ตั้งแต่เขียวอมเหลือง  เขียวตองอ่อน  เขียวใบไม้  จนถึงเขียวเข้มจนคล้ำ  เราก็สามารถเลือกสีให้เข้ากับรสนิยมและรูปแบบเครื่องประดับเฉพาะบุคคล   โดยส่วนตัวแล้วผมชอบสีปานกลางที่ไม่อ่อนหรือเข้มเกินไปและเจือสีเหลืองอยู่เพียงเล็กน้อย  ที่ชาวบ้านบางกะจะเรียกกันว่า  “สีก้านมะลิ”  แต่เฉดสีนี้เป็นเฉดสีพิเศษที่ไม่ค่อยพบบ่อยสักเท่าไหร่ 

    
     นับวันพลอยเขียวส่องปริมาณลดลง  หาได้ยากขึ้นเมื่อเปรียบเทียบกับในอดีต   ปัจจุบันพลอยดิบเขียวส่องจำนวนมากมักถูกนำไปเป็นวัตถุดิบเพื่อปรับปรุงด้วยความร้อนให้ได้เป็นพลอยสีเหลือง  นั่นทำให้พลอยดิบนับวันจะหายากขึ้น  ปัจจุบันเขียวส่องคุณภาพดีสีสวยยังพอหาได้อยู่บ้างไม่เกินความสามารถ    ดังนั้นจงรีบหาเก็บสะสมไว้เถอะครับก่อนที่  “พลอยเขียวบางกะจะ” “จะกลายเป็นเพียงตำนานอย่างทับทิมสยามในอดีต

นิยาม “พลอยเนื้อแข็ง” :  ในสมัยโบราณชาวตะวันตกจะรู้จักเฉพาะพลอยในท้องถิ่นเท่านั้น  เช่น พลอยสีแดงเนื้ออ่อน “สปีเนล”ชาวยุโรปก็ใช้เรียกชื่อว่า” Balas ruby”  พลอยสีเหลืองเรียก“Topaz”  พลอยเเบริลสีเขียวก็เรียก” Emerald”เป็นต้น   สมัยต่อมามีการติดต่อทางการค้ากับซีกโลกตะวันออกมากขึ้น   ทำให้พลอยเนื้อแข็งตระกูล Corundum จากทวีปเอเซียเริ่มแพร่หลายเข้าไปในยุโรปจนที่รู้จักทั่วไป  ชาวตะวันตกจึงบัญญัติชื่อทางการค้าสำหรับพลอยเนื้อแข็งเหล่านี้ขึ้นมาเพื่อให้มันแตกต่างไปจากพลอยท้องถิ่นที่มีมาแต่ดั้งเดิม   โดยการใส่คำว่า ” Oriental”   ลงไปไว้กำกับข้างหน้าชื่อพลอยที่มีสีเดียวกัน  เป็นการบ่งบอกแหล่งที่มา และป้องกันความสับสน   ยกตัวอย่างเช่น    ทับทิมจากพม่าก็เรียกว่า “ Oriental ruby”   พลอยบุษราคัมจากศรีลังกาเรียกกันว่า  “Oriental topaz”  พลอยเขียวส่องก็ใช้คำว่า “ Oriental  emerald” อย่างนี้เป็นต้น   คือยังคงรากศัพท์พลอยท้องถิ่นดั้งเดิมเอาไว้   ดังนั้นหากมีคำนำหน้าว่า Oriental เมื่อไร  ก็หมายถึงพลอยตระกูล Corundum ซึ่งเป็นพลอยเนื้อแข็งจากทวีปเอเชียนั่นเอง

                                                                                                                                       ศิริวัฒน์  เจียมอนุสรณ์ (FGA)