Blood Red Ruby

     "ทับทิมสีแดงเลือด" คือทับทิมที่มีสีแดงอิ่มตัวที่สุด (High Saturation Red) พูดภาษาชาวบ้านก็คือ "สีแดงสด" สีแดงลักษณะนี้เป็นที่ต้องการของนักสะสมอัญมณีทั่วโลก รวมกับความหายากของเฉดสีจึงทำให้เป็นทับทิมสีดังกล่าวนี้มีราคาสูงลิบลิ่วนำหน้าทับทิมเฉดสีอื่น ซึ่งเรามักได้ข่าวจากงานประมูลอัญมณีและเครื่องประดับ
      ผมตั้งข้อเกตุว่าผู้คนโดยทั่วไปนิยมเรียกทับทิมสีแดงสดกันว่า "สีเลือดนก" เป็นการเรียกแบบคุ้นเคยหรือเคยชิน ซึ่งหมายถึงว่าสีแดงเลือดนั้นคือตำแหน่งสีตรงกับ "Mid Red" พอดิบพอดีเท่านั้น ผมขออธิบายดังนี้ครับ ไม่ใช่ว่าทับทิมสีเลือดที่เราพบในตลาดอัญมณีจะอยู่ในตำแหน่งสี "Mid Red" ไปเสียทั้งหมด สีนั้นอาจขยับเขยื้อนไปจากตำแหน่ง "MId Red" ได้ไม่มากก็น้อย  โดยรวมๆทับทิมเฉดสีแดงสดหรือว่าสีเลือดนั้น ในทางการค้าเราพบว่ามีสองลักษณะดังนี้
     1. สีแดงสดสะท้อนแสง (Scarlet) ลักษณะไม่ต่างจากไฟแดงสัญญาณจราจร เกิดจากสีแดงสด (Mid Red) ที่เจือสีส้มไปสักราว 25% เกิดเป็นสีแดงแบบเรืองแสง (Glowing Red )  ภาษาพม่าเรียกเฉดแดงนี้ว่า "Kho Thwe" (เลือดนก)       2. สีแดงสดนุ่มนวลแบบกำมะหยี่ (Crimson / Royal Red) สีแดงฉ่ำอิ่มตัวมาก ยืนตรงตำแหน่ง "Mid Red" พอดิบพอดี พร้อมกับแต่งแต้มสีน้ำเงินไปบางๆ (จนแทบไม่รู้สึก) ทำให้ลดทอนแสงสะท้อนออกไปบางส่วน จึงนุ่มนวลดุจผ้ากำมะหยี่ ภาษาพม่าเรียกว่า "Yeong Thwe" (เลือดกระต่าย)       สีแดงทั้งสองที่กล่าวมาเป็นสีของทับทิมยอดนิยมที่มีราคาสูงที่สุด นั่นแสดงว่าสียอดนิยมนั้นไม่ต้องอยู่ในตำแหน่งกลางของสีแดงเสมอไป เรื่องเฉดสีมันยังขึ้นอยู่กับแหล่งกำเนิดทางธรณีอีกด้วย และเมียนมาร์นั้นก็ไม่ใช่แหล่งผูกขาดเพียงแหล่งเดียวสำหรับทับทิบสีเลือด (ผมจะกล่าวเพิ่มเติมในบทความครั้งต่อไป)
      ต้องทำความเข้าใจว่าพลอยทับทิมเป็นพลอยที่่แสดงสีแตกต่างกัน 2 ในทิศทาง (Dichromism) ถ้าดูตามชาร์ตที่แสดงไว้ด้านล่าง สีแดงสดอยู่ตรงกลางขนาบด้วยสีส้มอยู่ทางซ้าย และสีม่วงอยู่ทางขวา ถ้าตำแหน่งขยับไปทางขวาก็จะเกิดเป็นแดงม่วง แดงบานเย็น ถ้าไปทางซ้ายก็จะเป็นสีแดงส้มที่่สะท้อนแสง (Glowing Red)        ทับทิมเมียนมาร์ส่วนมากจะมี Body Colour ออกสีแดงบานเย็น-แดงม่วงมากกว่าสีแดงส้ม ทับทิมในภูมิภาคแอฟริกาส่วนใหญ๋มักแสดงสีแดงส้มมากกว่าสีแดงม่วง ทับทิมไทย-เขมรพบทั้งสีแดงม่วงและแดงส้มอยู่พอๆกัน แต่อาจเจือสีน้ำตาลเนื่องจากธาตุเหล็ก (Fe) ที่ดูดซับแสงออกไปบางส่วน ดังนั้นสีพลอยในตำแหน่งกลางของสีแดง (Mid Red) ไม่ว่าจากแหล่งใดๆล้วนเป็นสิ่งเกิดขึ้นได้ยาก และความหายากนี้มีอิทธิพลต่อมูลค่าเป็นอย่างยิ่ง แม้ว่าคำศัพท์ "สีเลือดนก" มีกำเนิดในเมียนมาร์แต่ในประเทศเมียนมาร์เองก็ไม่ใช่พบเจอกันได้ง่ายๆ
      เนื่องจากสีที่ธรรมชาติสร้างสรรมา มันไม่ได้แม่นยำเหมือนกับจิตรกรผสมสี แม้เราเอาทับทิมที่เรียกว่า "สีเลือดนก" มาจัดเรียงกันหลายๆเม็ด เราจะสังเกตเห็นถึงสีที่เหลื่อมล้ำแตกต่างกันไป สุนทรีย์นั้นเป็นเรื่องของรสนิยม แต่ละบุคคลตัดสินความงามด้วยอารมณ์ ด้วยความรู้สึกในเชิงประจักษ์ต่อวัตถุนั้นๆ คนเราอาจชอบไม่เหมือนกัน ฉะนั้นเราไม่จำเป็นต้องไปคล้อยตามอรรถาธิบายของผู้ค้าหรือแม้นักอัญมณีศาสตร์เสมอไป อย่าลืมครับว่าอัญมณีคือ "Art of Nature"

      ศิริวัฒน์ เจียมอนุสรณ์  (FGA)
      6 กันยายน 2563