พลอยไพฑูรย์

     หากว่ามีสตรีงามในตำนานที่ถึงพร้อมด้วยศักดิ์ฐานะและชาติตระกูล แต่ทว่านางนั้นไม่ค่อยปรากฏตัวในงานสังคม เธอกลับมีบุคลิกอันเรียบง่าย แต่ในความเรียบง่ายนั้นทรงไว้ซึ่งความสง่า (Noble Looking) แถมบางครั้งอาจดูลึกลับอยู่บ้าง แต่นั้นกลับชวนให้น่าค้นหา หากเราจะเฟ้นหาอัญมณีใดมาเปรียบเปรยกับบุคลิกของสาวงามผู้นั้น ก็คงจะไม่มีอัญมณีชนิดใดเหมาะสมไปยิ่งกว่า "แก้วไพฑูรย์" หนึ่งในมณีนพรัตน์แห่งตำนานตะวันออก เราอาจได้ยินชื่อ "ไพฑูรย์" มาบ้าง ทว่าน้อยคนนักที่ได้ยลโฉมอัญมณีดังกล่าว การที่เราไม่คุ้นเคยกับพลอยไพฑูรย์คงไม่ใช่เรื่องแปลก เหตุเพราะแหล่งอัญมณีในประเทศไทยเราไม่เคยขุดพบพลอยนี้เลย พลอยนี้มาจากประเทศเพื่อนบ้าน เช่น พม่า  อินเดีย และศรีลังกา ไพฑูรย์เป็นอัญมณีเก่าแก่ที่ใช้ทำเครื่องประดับมาอย่างยาวนาน ใครที่ได้อ่านตำนานวันสงกรานต์ ก็คงทราบว่าถ้าวันมหาสงกรานต์ในปีใดตรงกับวันพุธ จะมีนางสงกรานต์ที่ชื่อว่า "นางมณฑาเทวี" ตำนานกล่าวไว้ว่า "นางมณฑาเทวีทรงพาหุรัด (กำไรต้นแขน) ทัดดอกจำปา อาภรณ์แก้วไพฑูรย์" คนไทยเรียกไพฑูรย์ในอีกชื่อหนึ่งว่า "พลอยสีไม้ไผ่" พลอยที่มีสีเขียวอมเหลืองเป็นเอกลักษณ์ คนจำนวนไม่น้อยที่รู้จักอัญมณีนี้เพียงแค่ชื่อเท่านั้น

     เรามาทำความรู้จักกับ"ไพฑูรย์" ในแง่มุมทางอัญมณีศาสตร์กันครับ ไพฑูรย์คือแร่ Chrysoberyl (BeAL2O4) ที่มีส่วนประกอบของ Aluminium oxide อยู่ด้วย ซึ่งคล้ายคลึงกับแร่คอรันดัม (พลอยเนื้อแข็ง) เป็นแร่รัตนชาติที่มีความแข็งสูงมากเป็นอันดับที่สามรองจากเพชรและคอรันดัมเท่านั้น (ความแข็งอยู่ที่ 8.5 Mohs' scale) ค่าดัชนีหักเหแสงเท่ากับ 1.74-76 คุณสมบัติของความเสถียรอยู่ในระดับดีมาก (Very good) ความทนทานบึกบึนต่อแรงกระแทกของเนื้อพลอยนั้นยอดเยี่ยม (Excellent) และพลอยมีความแวววาวสูง (Bright vitreous)      
     แร่ Chrysoberyl ชนิดโปร่งใส (Transparent) มีทั้งสีเขียว เขียวอมเหลือง และสีเหลือง เราเรียกว่าไพฑูรย์ ชนิดเนื้อขุ่น (Translucent) ที่มีเหลือบวาวจากเส้นใยแร่รูไทล์ เราเรียกว่า "ไพฑูรย์ตาแมว" (Cat's eye chrysoberyl) และชนิดที่สามารถเปลี่ยนสีได้ (ม่วง แดง เขียว น้ำเงิน) เราเรียกว่า "พลอยจ้าวสามสี" (Alexandrite) เห็นไหมครับว่าชาติตระกูลของหญิงสาวผู้นี้ไม่ธรรมดาเลยนะครับ สำหรับนักสะสมอัญมณีผมคิดว่าไม่ควรมองข้ามอัญมณีสุดแสนคลาสสิคแห่งตำนานเลยครับ

28 กันยายน 2562

ศิริวัฒน์ เจียมอนุสรณ์ (FGA)