การปรับคุณภาพอัญมณีด้วยความร้อน

กรรมวิธีปรับคุณภาพอัญมณีด้วยความร้อนแบบต่างๆ

     การปรับคุณภาพพลอยด้วยการใช้ความร้อน (Enhancement through heating) คือการจำลองหรือเลียนแบบธรรมชาติของขบวนการทางธรณีวิทยา ที่เกี่ยวข้องกับความร้อนและความกดดันใต้พื้นพิภพ  การจำลองเงื่อนไขของอุณหภูมิและความกดดันสำหรับใช้ปรับคุณภาพในอัญมณี  เพื่อให้ได้ผลลัพธ์เช่นเดียวกับอัญมณีที่ผ่านการกระทำทางธรณี เช่นภูเขาไฟ น้ำพุร้อน แรงอัดตัวของแผ่นทวีป การแพร่ของหินหนืด ฯลฯ  ที่ทำให้หินและแร่ธาตุเกิด”การแปรสภาพ”ในลักษณะต่างๆ  (Metamorphic)  ภาษาท้องถิ่นเราเรียกการปรับคุณภาพพลอยด้วยภาษาง่ายๆว่า”การเผาพลอย” หรือ”หุงพลอย”   คือการนำพลอยวัตถุดิบไปผ่านความร้อนเพื่อปรับปรุงสีและความใสสะอาดของพลอย  หลักการที่สำคัญในการเผาพลอยก็คือว่า ”อุณหภูมิที่ใช้นั้นจะต้องอยู่ห่างจากจุดหลอมเหลวของพลอยชนิดนั้นเสมอ”  เพียงให้ผ่านความร้อนแต่ต้องไม่หลอมละลายเป็นหลักการสำคัญ เพื่อป้องกันมิให้พลอยเกิดความเสียหาย  พลอยที่สามารถปรับคุณภาพด้วยความร้อนจึงต้องมีคุณสมบัติพิเศษทนความร้อนได้ดี  กล่าวคือมันต้องมีจุดหลอมเหลวที่สูงมากกว่าพลอยชนิดอื่นๆ   พลอยตระกูลคอรันดัมหรือที่คนไทยเราเรียกกันว่า”พลอยเนื้อแข็ง”(ทับทิม ไพลิน เขียวส่อง บุษราคัม…) มีคุณสมบัติสามารถทนทานความร้อนได้ดีเยี่ยม  และอีกประเด็นที่สำคัญที่สุดประเด็นหนึ่งซึ่งถือเป็นหัวใจของการเผาพลอย  นั้นก็คือว่าพลอยนั้นจะต้องมีเชื้อสีอยู่ตามธรรมชาติในพลอยด้วย (Chromophoric Trace Element) จึงจะประสบความสำเร็จได้  การดูว่าพลอยมีเชื้อสีหรือไม่มีนั้นเกิดจากความช่างสังเกตุ ที่สั่งสมเป็นประสบการณ์ของช่างเผาพลอย  ด้วยความความชำนาญ ช่างทำพลอยจะสามารถคัดพลอยแยกแยะประเภทที่มีเชื้อสีคล้ายๆกันก่อนลงมือเผา

(#1)การสัมผัสกับหินหนืด (Magma)ที่ดันเปลือกขึ้นมาส่งผลให้หินและแร่ธาตุต่างๆเกิดการแปรสภาพ

     การใช้ความร้อนเพื่อปรับปรุงพลอยเป็นการจำลองธรรมชาติทางธรณีวิทยา อันเกิดจากความช่างสังเกตุและการชอบทดลอง จนสั่งสมเป็นความชำนาญ เป็นกลายศาสตร์วิชาที่ตกทอดสืบต่อกันมาเป็นสมบัติแห่งภูมิปัญญาท้องถิ่น  เตาเผาประเภทต่างๆนั้นก็เปรียบเสมือนเครื่องมือที่ย่นเวลาทางธรณีวิทยา (Time Machine)

(#2) ธาตุผ่านภายในพลอยที่ทำให้เกิดสีต่างๆตามธรรมชาติ

     ในบทความผมจะกล่าวถึงเฉพาะพลอยเนื้อแข็งเท่านั้น  ด้วยเหตุผลคือพลอยคอรันดัมนี้เป็นพลอยท้องถิ่นที่มีในประเทศไทยมาแต่ดั้งเดิมซึ่งคนไทยมีความคุ้นเคย  คนไทยยังมีความชำนาญในการเผาพลอยเนื้อแข็งอย่างที่ไม่มีชาติใดเทียบได้  กรรมวิธีเผาพลอยได้พัฒนามาอย่างต่อเนื่องจนเป็นมรดกทางภูมิปัญญา  ปัจจุบันนี้ประเทศไทยมีชื่อเสียงระดับโลกในการปรับคุณภาพพลอยด้วยความร้อน  วัตถุดิบจากประเทศต่างๆทั่วโลกได้ถูกส่งมาปรับปรุงคุณภาพและเจียรนัยในประเทศไทย

(ก)เผาธรรมดา/แบบสามัญ (Common Heat Treatment)

การเผาพลอยแบบธรรมดาใช้เพื่อจุดประสงค์ดังนี้ 1.เผาปรับตำแหน่งของสี   2.เผาเร่งพัฒนาการของสี   3.เผาลดตำหนิเพื่อให้พลอยให้ใสสะอาด  ด้วยการใช้ความร้อนเพียงอย่างเดียวเท่านั้น  การเผาแบบต่างๆนี้มันขึ้นอยู่กับอุณหภูมิที่เราจะเลือกใช้  และเลือกเผาภายใต้ภาวะมีออกซิเจนหรือไร้ออกซิเจน  รวมไปถึงรายละเอียดหรือเทคนิคในการเพิ่มลดอุณหภูมิ  และระยะเวลาที่ใช้ในการเผา  สิ่งเหล่านี้เป็นปัจจัยสำคัญที่กำหนดให้ได้ผลแตกต่างกันไปดังต่อไปนี้

1.การเผาปรับตำแหน่งสี: เผาเพื่อปรับตำแหน่งสี  (ช่างทำพลอยเรียกว่าการ”อบพลอย”) ด้วยอุณหภูมิต่ำ(Low Temperature Heating ) ให้ได้ตามต้องการดังต่อไปนี้

  1.1 ลดสีน้ำเงิน: ใช้สำหรับปรับลดหรือกำจัดสีน้ำเงินในแซฟไฟร์ที่มีสีน้ำเงินเข้มให้สีอ่อนลง ลดทอนสีน้ำเงินในทับทิมที่มีสีอมม่วง ลดทอนสีน้ำเงินในบุษราคัมที่มีสีเหลืองอมเขียว  ทำให้พลอยนั้นๆได้ตำแหน่งสีตรงตามที่เราต้องการ

หลักการ: เผาพลอยที่อุณหภูมิ 800^o-1200^oc ในภาวะที่มีออกซิเจน

(#3) การปรับทดทอนสีม่วงในพลอยสีชมพู (GIT)

1.2ลดสีน้ำตาล:ใช้สำหรับกำจัดสีน้ำตาลในทับทิมไทย  เพื่อให้พลอยมีสีแดงสด

หลักการ: เผาพลอยที่อุณหภูมิ 800^o-1900^ocในภาวะมีออกซิเจน

     การเผาหรืออบพลอยเพื่อปรับหรือจัดการตำแหน่งสีจะใช้ความร้อนที่อุณหภูมิที่ไม่สูงมาก  หากอุณหภูมินั้นไม่เกิน 1200^o C ก็จะไม่ทิ้งร่องรอยใดๆให้สังเกตุได้  ทางห้องปฏิบัติจะระบุผลการตรวจเช็คเพียงว่า “ไม่พบข้อบ่งบอกของการปรับคุณภาพด้วยความร้อน” (No Indication of Heating)  ราคาพลอยที่ผ่านกรรมวิธีนี้แทบไม่แตกต่างจากพลอยที่ไม่ผ่านการเผา (พลอยดิบ)

2.การเผาเร่งพัฒนาการของสี:ใช้สำหรับทำให้พลอยไร้สีหรือพลอยสีอ่อนที่มีเชื้อสีอยู่แล้วตามธรรมชาติให้สามารถแสดงสีออกมาอย่างชัดเจนเต็มที่ ด้วยการใช้อุณหภูมิสูงในการเร่งสีให้เกิด

2.1  การเผาพลอยกิวดา(คอรันดัมที่ไม่มีสีหรือมีสีจาง)จากศรีลังกา จากพลอยที่ไร้สีหรือมีสีอ่อนให้แสดงสีน้ำเงินออกมาอย่างชัดเจน  และเผาพลอยบุษราคัมสีเหลืองซีดจากศรีลังกาให้มีสีเหลืองเพิ่มขึ้น

หลักการ: เผาพลอยที่อุณหภูมิ1600^o-1900^o,cในสภาวะที่ไร้ออกซิเจน

2.2เผาพลอยขาวไร้สี บุษราคัมสีเหลืองอ่อนๆจากประเทศศรีลังกาให้มีสีเหลืองเข้ม เหลืองอมน้ำตาล และจากพลอยสีชมพูให้ได้สีส้ม

หลักการ:เผาพลอยที่ 1600^o-1900^oc ในสภาวะที่มีออกซิเจน

    (#4)การเร่งพัฒนาการของสีพลอยกิวดาจากศรีลังกา (GIT)

3.การเผาปรับความใส:สำหรับพลอยเนื้อขุ่นที่มีสาเหตุจากการปรากฏของเส้นใยแร่รูไทล์  (เส้นไหม เส้นเข็ม) จำนวนมากในเนื้อพลอย  เราสามารถทำเส้นใยแร่รูไทล์สลายไปด้วยความร้อนอุณหภูมิสูง

หลักการ:เผาพลอยที่อุณหภูมิสูง 1000-1900^oc แล้วรีบทำให้พลอยเย็นลงตัวอย่างรวดเร็วเพื่อทำการยับยั้งมิให้เส้นใยแร่รูไทล์ก่อตัวขึ้นมาใหม่  เนื้อพลอยจะใสขึ้นมา  กรรมวิธีนี้มักใช้กับพลอยจากศรีลังกาหรือพม่า

     เนื่องจากการเผาแบบที่ 2และ 3 ต้องใช้อุณหภูมิที่สูงกว่าแบบที่ 1 ดังนั้นจะสังเกตุเห็นร่องรอยความเปลี่ยนของสภาพผลึกแร่ เส้นไหมรูไทล์ ฯลฯ ที่อยู่ภายในเนื้อพลอย  แต่ถ้าบังเอิญว่าพลอยนั้นไม่มีตำหนิใดๆ (เนื่องจากว่าพลอยนั้นสะอาดมาก) มันก็ปราศจากข้อบ่งบอกว่าของการเผา  

(#5) ภาพเส้นใย Rutile เมื่อเผาแล้วสลายตัวจนดูคล้ายอนุภาคฝุ่นจางๆแต่ยังเห็นเป็นรูปร่างที่ตัดไขว้กันที่60^o

(#6) ภาพผลึกใสก่อนเผา(ซ้าย) ที่กลายสภาพเป็นขุ่นขาวและขยายตัว(ขวา)หลังผ่านความร้อน

     การใช้อุปกรณ์อย่างแว่นขยายเพียงสิบเท่า (10x) สองดูเนื้อพลอยเราก็สามารถแยกพลอยดิบจากพลอยเผาได้อย่างไม่ยาก

(ข)เผาอ๊อกซ์/เผาเก่า(Oxy Heating/Welded Heating)

คือการเผาพลอยคอรันดัมที่มีรอยร้าวเพียงตื้นๆที่บริเวณพื้นผิว  เพื่อควบคุมมิให้รอยร้าวนั้นขยายตัวเมื่อโดนความร้อน  จึงมีการเติมสาร Flux ใส่ในเบ้าพลอย และยังช่วยให้รอยร้าวเหล่านั้นปิดลงถาวร  การเผาจะใช้อุณหภูมิ 1200^oc

หลักการ:  นำพลอยใส่เบ้าแล้วเติมผงฟลักซ์ลงในเบ้า นำไปเผาปรับสีปรับความใสสะอาดตามหลักการเผาพลอยปรกติธรรมดา  “ฟลักซ์”หรือที่เรารู้จักในชื่อ “น้ำประสานทอง” เป็นตัวนำความร้อนที่ดีมากช่วยประหยัดเวลาในการเพิ่มอุณหภูมิให้กับตัวเบ้า  และเนื่องจากตัวมันเองมีสุดหลอมเหลวที่ต่ำเมื่อมันแทรกเข้าในรอยร้าวจะทำให้เนื้อพลอยที่มันสัมผัสหลอมประสานตัวกัน  สารนี้ถ้าไม่ตกค้างเราจะไม่เห็นร่องรอยอะไรเลย  แต่ถ้าทำอย่างไม่ประณีตจะเห็นคราบฟลักซ์ขังอยู่ในเนื้อพลอยตัดกับสีพื้นหลัง  คราบตกค้างในลักษณะนี้เราเรียก “ลายไทย”  พลอยที่ประสานรอยร้าวมีความทนทานดีและเป็นที่ยอมรับมาอย่างช้านานจากนาๆประเทศ

(#7) ลัษณะพลอยลายไทย (GiT)

เนื่องจากเป็นครั้งแรกที่มีการใช้สารเคมี(ช่างทำพลอยเรียกว่าน้ำยา)  เข้ามาช่วยในขบวนการเผาพลอย เลยเรียกว่าสูตรแรกหรือสูตรเก่า  อันเป็นที่มาของคำ “เผาเก่า”    เพื่อให้แตกต่างไปจากเทคนิคใหม่ล่าสุดที่มีการใช้วัสดุประเภทแก้วผสมตะกั่วและอาจผสมสีเข้าในการอุดรอยแตก ร่องลึก เพื่อเคลือบพลอยเนื้อพรุนให้ดูใส  เป็นเทคนิคที่ใช้เฉพาะกับพลอยคุณภาพต่ำจากแอฟริกา   ซึ่งเทคนิคที่ใช้แก้วเคลือบพลอยคุณภาพต่ำนี้เราเรียกกันว่า “เผาใหม่”

“เผาเก่า” และ”เผาใหม่”  ศัพท์ทั้งสองมีความสำคัญนะครับ  ห้ามสับสนปนเปกันเด็ดขาดเพราะแต่ละเทคนิคนั้นต่างกันและมีผลต่อราคาพลอย

(ค)กรรมวิธี”เผาใหม่”/เผาเคลือบแก้วตะกั่ว/เผาอุดร่องแตก/เผา Ph

(Fracture filling with lead glass)

     เป็นการปรับคุณภาพที่แตกต่างอย่างสิ้นเชิงจากการเผาพลอยแบบปรกติ   ให้สังเกตว่าคำศัพท์สากลไม่มีคำว่า “Heating “ อยู่เลย  เทคนิคนี้แท้จริงแล้วมิใช่การเผาพลอยนะครับ  หากเป็นเพียงวิธีการหลอมแก้วเพื่อให้แทรกซึมเข้าสู่ร่องแตกในพลอยสำหรับปกปิดรอยแตกต่างๆเท่านั้น  ความร้อนมิได้มีผลต่อระดับโมเลกุล หรืออะตอมธาตุของพลอยที่มีผลก่อพัฒนาการของสีแต่อย่างใด  ดังนั้นในกรรมวิธีจึงอาจมีการเติมสีลงในแก้วที่ใช้เคลือบด้วยเพื่อให้สีพลอยดูดีขึ้น  สิ่งที่ได้คือการปรับปรุงความใสของเนื้อพลอยเท่านั้น  ซึ่งความใสนั้นเกิดจากการแทรกตัวของเนื้อแก้วเข้าไปในรอยแตกจึงทำให้ความขุ่นทึบนั้นบรรเทาลงไป เนื้อพลอยจึงดูใสชึ้นมา

     เทคนิคนี้ใช้กับพลอยคุณภาพต่ำจากแอฟริกาที่เต็มไปด้วยรอยแตก ซึ่งลักษณะแตกนั้นเป็นร่องลึกเข้าไปพลอยที่เราไม่สามารถแก้ไขด้วยกรรมวิธีปรกติ

(#8) พลอยทับทิมคุณภาพต่ำสำหรับนำไปปรับปรุงผ่านกรรมวิธี”เผาใหม่” (Photo by  W. Manorotkul )

กรรมวิธีประกอบด้วยสองขั้นตอนดังนี้

การเตรียมพลอย: ทำการล้างพลอย  แล้วนำพลอยไปแช่ในน้ำกรด (ซัลฟลูลิกเข้มข้น)  เพื่อขจัดเศษดิน คราบสิ่งสกปรกที่ตกค้างอยู่ตามร่องแตก ให้หลุดออกไป

การเคลือบและอุดด้วยแก้ว:นำพลอยที่ทำความสะอาดด้วยกรดแล้วมาใส่เบ้า และเติมแก้วชนิดที่มีดัชนีหักแสงสูง (ผสมสารตะกั่ว) ลงไปในเบ้า นำเข้าเตาเผาที่อุณหภูมิ 800^Oc  เป็นเวลา3 -4 ชั่งโมง แล้วนำพลอยออกจากเตาขณะยังร้อนอยู่มาเทใส่ถาด แล้วรีบเกลื่ยเม็ดพลอยให้กระจายแยกออกจากกันก่อนที่พลอยและวัสดุแก้วนั้นจะเย็นตัวลง  เพื่อป้องกันมิให้เม็ดพลอยเกาะติดกันเป็นก้อน  หลังจากผึ่งให้พลอยเย็นตัวแล้ว ก็นำไปเจียรนัยได้

     ปัจจุบันการอุดเคลือบรอยแตกด้วยแก้วตะกั่วถูกนำมาใช้อย่างขว้างขวางกับพลอยคอรันดัมทุกสี ทั้งพลอยเจียรนัยเหลี่ยมและพลอยหลังเบี้ย  รวมไปถึงพลอยสตาร์ทุกชนิดอีกด้วย  ทำให้พลอยแต่เดิมที่เคยถูกคัดทิ้งเนื่องจากรอยแตกร้าวสามารถสร้างมูลค่าในเชิงพาณีชย์ได้  และวงการอุตสาหกรรมอัญมณีมีวัตถุดิบทางเลือกเพิ่มขึ้น

  การตรวจเช็คอย่างคร่าวๆด้วยตนเอง  คือให้เล็งดูที่ผิวพลอยที่สะท้อนกับแสงไฟจะสังเกตเห็นผิวพลอยในบริเวณต่างๆมีความมันวาวไม่เหมือนกัน   คือบางส่วนวาวมากแบบพลอยปรกติแต่บางส่วนกลับดูด้านๆ   คือมีผิววาวสลับกับด้าน  หรือมองโดยรวมๆที่ผิวพลอยมันละม้ายกับมีรอยแปรงทาสี  บางที่ดูคล้ายกับเส้นลากไขว้ไปมาแบบตาข่าย  นั่นเกิดจากการขัดเงาที่ไม่สมบูรณ์ของวัสดุสองชนิดที่มีความหนาแน่นไม่เท่ากัน  เมื่อมองลึกเข้าไปในพลอยเรายังจะเห็นฟองอากาศ (อาจใช้แว่นขยายช่วย)  กรณีย์พลอยทึบแสงประเภทหลังเบี้ยให้ใช้แสงส่องสะท้อนที่ผิวพลอยสังเกตุบริเวณที่มีความวาวแตกต่างกัน  หากยังไม่แน่ใจก็ให้ส่งไปตรวจที่ห้องแล็บเสียเลย  การตรวจในห้องปฏิบัติการอัญมณีเขาใช้กล้องจุลทรรศน์ตรวจ จะเห็นเนื้อแก้วแยกตัวแตกต่างจากเนื้อพลอย และในพลอยบางเม็ดเราอาจพบเนื้อแก้วในปริมาณสัดส่วนที่พอๆกับเนื้อพลอยเลยทีเดียว

พลอยเผาใหม่นั้นมีการนำวัตถุแปลกปลอมใส่ข้าสู่ตัวพลอยในปริมาณสูง  ห้องปฏิบัติการตรวจอัญมณีที่ได้มาตรฐานนั้น จะไม่ยินยอมออกใบรับรองความเป็นพลอยธรรมชาติให้กับพลอยที่ผ่านการปรับคุณภาพด้วยกรรมวิธีนี้

(#9) ภาพเปรียบเทียบก่อนและหลังการการเคลือบอุดรอยแตก

(#10)ทับทิมเผาใหม่(หรือ Lead Glass Filled Ruby)

(11)พลอยสตาร์แซฟไฟร์เผาใหม่ (Lead Glass filled Star Sapphire)

      พลอยเผาใหม่นั้นให้พลอยที่ไม่เป็นธรรมชาติ  จึงไม่แทบมีคุณสมบัติความคงทนของพลอยตามธรรมชาติหลงเหลืออยู่เลย  ไม่มีความแข็งแรงบึกบึนต่อการใช้งาน  ไม่สามารถรับแรงกระแทกใดๆ  และไม่ทนทานต่อความร้อน  ไม่ทนต่อสารละลายกรด-เบส  โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรดกัดแก้ว   การใช้งานจึงต้องมีความระมัดระวังมากเป็นพิเศษ   ข้อดีก็คือเป็นพลอยที่มีความสวยงามในราคาที่จับต้องได้

(จ) เผาเคลือบสี (Diffusion Heating)

     Diffusion คือศัพท์วิชาการที่หมายถึง กรรมวิธีการปรับปรุงสีพลอยและคุณสมบัติทางจักษุโดยใช้สีจากแหล่งนอก  คนไทยเรียกกรรมวิธีว่า”การซ่านสีพลอย”  คือการเคลือบสีที่ผิวพลอย โดยมีความร้อนเป็นตัวช่วยให้สีนั้นติดแน่นอยู่กับพลอย  การเคลือบจะใช้ผงอลูมิเนี่ยมออกไซด์ (วัสดุเดียวกับเนื้อพลอยนั่นเอง) เป็นตัวยึดสีให้ติดกับพลอยมาผสมกับสารให้สีต่างๆ  แล้วทาเคลือบบนพลอยที่เจียรนัยเรียบร้อยแล้วก่อนนำไปเผา  การทำ Diffusion กับพลอยมีอยู่สองสักษณะ

1.การเคลือบให้เกิดสีที่ผิวพลอย นำผงอลูมิเนี่ยมออกไซด์ผสมสารให้สีที่ต้องการแล้วทาเคลือบพลอยที่เจียรนัยแล้วก่อนนำไปเผา ยกตัวอย่างเช่น ถ้าต้องการสีน้ำเงินก็ใช้ไทแทเนี่ยมและเหล็กผสมกัน  ส่วนสีแดงก็ใช้โครเมี่ยมผสมลงไป  จากนั้นนำไปเผาที่อุณหภูมิสูงระดับ 1,600-1,850^oC  สีเคลือบก็จะติดอย่างถาวรบนผิวพลอย

2.การเคลือบให้มีสตาร์ที่ผิวพลอย นำผงอลูมิเนี่ยมออกไซด์ผสมสารที่ทำให้เกิดสตาร์ (คือธาตุไทแทเนี่ยมในปริมาณสัดส่วนที่สูง) มาทาเคลือบที่ผิวพลอยที่เจียรนัยแล้ว จากนั้นนำไปเผาที่อุณหภูมิสูงระดับ 1,600-1,850^oC  เพื่อให้สีเคลือบและสตาร์ติดถาวรอยู่ที่ผิวพลอยนั้น

     สีและสตาร์ที่ผิวพลอยนั้นแทรกตัวเข้าไปในเนื้อพลอยในระดับตื้นๆ เพียงเศษเสี้ยวของมิลลิเมตรเท่านั้น  เมื่อนำพลอยไปเจียรนัยขัดผิวสีและสตาร์ก็จะหายไป หรือว่าใช้งานไปนานๆเนื้อสีอาจสึกกร่อนไปตามอายุการใช้งาน

(#12)ภาพพลอยจุ่มในน้ำยา Methylene Iodide ทำให้เห็นชั้นสีเกาะตัวอยู่ที่ผิวพลอย (GIT)

    การตรวจเช็คพลอยซ่านสีทำได้ง่ายๆโดยการจุมพลอยลงในน้ำ ถ้าทำในห้องปฏิบัติการเขาก็นำพลอยจุ่มในน้ำยา Methylene Iodide เราจะสังเกตุเห็นสีเกาะตัวอยู่เฉพาะที่ผิวด้านนอก และสีตรงสันเหลี่ยมจะหนากว่าทำให้เห็นโครงเหลี่ยมพลอย ภาษาวิชาการเรียกว่า” Spider Web Effect” ที่เหมือนกับใยแมงมุม

(#13)ภาพพลอยที่หั่นสไลด์เป็นแผ่นบางทำเราให้เห็นชั้นสีที่เกาะตัวอยู่ที่ขอบผิวด้านนอกเท่านั้น (GIT)

(#14) ภาพแสดงสีที่ขังอยู่ตามรอยแตกที่ผิวพลอย (GIT)

     ส่วนการตรวจสตาร์ที่เคลือบบนผิวพลอย (Diffused Star)ในเบื้องตนให้สังเกตุจากลักษณะสตาร์ที่ผิดจากลักษณะธรรมชาติ  สตาร์ที่ลอยอยู่บนผิว  ไม่ได้ออกมาจากเนื้อพลอยด้านใน  ขาสตาร์มีความคมชัดเกินจริง  ขาเรียวบางและเหยียดตรงจรดขอบพลอย  คล้ายกับนำสตาร์มาวางไว้บนพลอย  เมื่อส่องดูด้วยแว่นขยายเนื้อพลอยด้านในไม่ปรากฏเส้นไหมที่ตัดกันเป็นมุม 60^o  พลอยเคลือบสตาร์มักมีรูปร่างสมมาตร ได้สัดส่วนสมบูรณ์แบบตามอุดมคติ  ซึ่งพลอยธรรมชาติมักไม่ได้สัดส่วนเนื่องจากการเจียรนัยต้องคำนึงถึงการรักษาน้ำหนักเนื้อพลอย

(#15) ภาพเปรียบเทียบระหว่างสตาร์ธรรมชาติและสตาร์ที่มาจากการเคลือบ

ท้ายบท  

     การเผาพลอยที่กล่าวมาทั้งหมดนั้นเป็นการเผาพลอยแบบพื้นฐานสามัญที่เราพบได้บ่อยๆในตลาดอัญมณี  คราวต่อไปผมจะเสนอบทความเกี่ยวกับการเผาพลอยที่เป็นนวัตกรรมเทคนิคระดับสูง (Advanced Technique) ทรงประสิทธิภาพในการปรับตำแหน่งสีพลอยอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน  เป็นที่น่ายินดีว่านวัตกรรมนี้เกิดขึ้นในประเทศไทยและเป็นสมบัติทางภูมิปัญญาของคนไทย เทคนิคนี้สามารถแก้ไขสีพลอยถึงในระดับอะตอมทีเดียว  ทั้งๆที่พลอยนั้นยังคงสภาพอยู่เหนือจุดหลอมเหลว  เทคนิคที่ชาวต่างชาติพยายามขัดขวางกีดกันเนื่องจากเสียผลประโยชน์ทางค้า  สถาบันในต่างประเทศได้กำหนดคำนิยามที่บิดเบือนและเผยแพร่ข่าวสารที่ทำให้ผู้คนเข้าใจผิดจากความเป็นจริง  ช่างน่าเสียดายที่กรรมวิธีนั้นไม่สามารถไปสู่การจดสิทธิบัตรทั้งๆที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น  บทความในคราวหน้าจะยาวและมีรายละเอียดค่อนข้างมาก แล้วคอยติดตามบทความในคราวต่อไปครับ

8  กันยายน  2561

ศิริวัฒน์  เจียมอนุสรณ์  (FGA)